Theo ông Steven Pinker, giáo sư Đại học Harvard, so sánh trẻ với tờ giấy trắng là điều rất sai lầm.
Sai lầm của cha mẹ khi nuôi dạy con
Sau nhiều năm nghiên cứu chuyên sâu về nuôi dạy con cái, giáo sư Pinker nhận ra, hầu hết cha mẹ đều tin mỗi đứa trẻ sinh ra giống như tờ giấy trắng. Bức tranh cuối cùng được tạo ra chính là tác phẩm của người lớn.
Từ suy nghĩ này, nhiều cha mẹ cảm thấy áp lực vì cho rằng nếu tô vẽ không tốt có thể làm hỏng cả bức tranh. Thêm vào đó, họ sẽ bối rối bởi thực tế con cái không lớn lên theo cách mình muốn hay theo cách mình “vẽ”.
Vị giáo sư Đại học Harvard nói: “So sánh trẻ với một tờ giấy trắng là lời nói tàn khốc. Nó giống như một liều thuốc độc tinh thần đối với một số đứa trẻ”.
Trong cuốn sách “Blank Slate” của mình, giáo sư đã chỉ trích quan điểm về việc coi trẻ em như tờ giấy trắng. Trong một nghiên cứu, ông kết luận rằng, gen ảnh hưởng tới chỉ số IQ và nó sẽ tăng theo độ tuổi.
Một đứa trẻ hoàn toàn không giống như tờ giấy trắng. Chúng đến với thế giới này với 1 cấu hình gen hoàn chỉnh, khi càng lớn, ảnh hưởng của gen đối với trẻ càng tăng.
Cha mẹ thực ra là một trong số những ngoại cảnh tác động đến quá trình trưởng thành của con cái. Cha mẹ không phải là người tiên phong “vẽ lên trang giấy trắng”.
Gen có ảnh hưởng lớn không chỉ đến chỉ số IQ của một người, mà còn ảnh hưởng đến tính cách của người đó (tính khí bẩm sinh).
Tính cách của một đứa trẻ bị ảnh hưởng rất nhiều bởi gen, chúng sở hữu 1 số tính cách bẩm sinh. Thực tế cho thấy, những đứa trẻ do cùng cha mẹ sinh ra nhưng có thể có tính khí khác nhau.
“Tính khí bẩm sinh” của một đứa trẻ là gì?
Vào những năm 1960, các nhà tâm lý học Alexander Thomas và Stella Keith phát hiện ra rằng: Khi phân tích hành vi của trẻ em, mọi người đã bỏ qua một khía cạnh quan trọng. Đó là tính khí bẩm sinh của trẻ.
Họ phát hiện tính khí bẩm sinh có thể quan sát được ở trẻ ngay ở thời điểm sơ sinh và nó vẫn giữ nguyên khi đứa trẻ lớn lên. Sau một nghiên cứu theo dõi dài hạn trên hàng trăm trẻ em, họ đã đưa ra 9 khía cạnh liên quan tới tính cách của trẻ như sau:
- Cách ứng xử
- Đồng hồ sinh học
- Phản ứng với những điều mới
- Khả năng thích nghi với môi trường mới
- Sự nhạy cảm
- Tâm lý
- Động cơ cố gắng
- Sự mất tập trung
- Sự chú ý
Chính kết quả nghiên cứu này cho phép các bậc cha mẹ đánh giá cao và chấp nhận tính khí bẩm sinh của con cái, đồng thời đặt nền tảng cho các nghiên cứu di truyền sau này.
Có 3 yếu tố chính ảnh hưởng tới tính cách của một đứa trẻ: Di truyền, môi trường chia sẻ (cha mẹ hoặc người đồng chăm sóc) và môi trường không chia sẻ (các yếu tố bên ngoài gia đình).
Chuyên gia nhận thấy, “môi trường không chia sẻ” đã ảnh hưởng đến trẻ nhiều hơn là “môi trường chia sẻ” (tức môi trường gia đình). Có nghĩa là, đứa trẻ cuối cùng được hình thành một phần do di truyền và một phần bởi những trải nghiệm độc đáo của chính chúng.
Mỗi đứa trẻ là một hạt giống
So với “tờ giấy trắng”, giáo sư Steven Pinker nghĩ đứa trẻ sơ sinh giống như một hạt giống hơn.
Tất cả những gì cha mẹ phải làm là đặt hạt giống ở nơi có ánh sáng mặt trời, tưới nước thường xuyên, cắt tỉa cành lá, chăm sóc. Miễn là những công việc phụ trợ này được thực hiện tốt và có một môi trường thích hợp để sinh trưởng thì hạt giống sẽ phát triển mạnh mẽ.
Chúng ta không cần phải can thiệp quá mức, thậm chí thay đổi hướng của hạt giống, nó không giúp ích gì cả.
Nếu bạn gieo hạt giống hoa hồng, dù có trồng trên đất màu mỡ và bón phân đắt tiền cũng không thể ra hoa mẫu đơn được.
Là người chăm sóc “hạt giống”, cha mẹ cần hiểu con mình và tạo ra một môi trường chất lượng cao phù hợp với sự phát triển tự nhiên của chúng.
Nếu là cây thủy sinh thì nên trồng dưới nước chứ không nên trồng dưới đất, bón phân đắt tiền nhất và bảo “tất cả vì lợi ích của con”. Thực sự không cần!
Coi con cái là “hạt giống” không chỉ giải tỏa được sự vướng bận, lo lắng của cha mẹ mà còn khiến trẻ dễ thở hơn rất nhiều. Quan điểm của việc nuôi dạy một đứa trẻ không phải là dạy mà phải hiểu con mình là người như thế nào.
Theo GĐ&XH
